Nöbetçi Eczaneler
Her gün milyonlarca insan cep telefonlarından veri gönderiyor internete bağlanıyor haberleşiyor ve dijital dünyada iz bırakıyor. Tüm bu süreçlerin kusursuz işlemesi için sadece kablosuz ağlara değil okyanusların derinliklerine döşenmiş kilometrelerce fiber optik kabloya ihtiyaç var. Ancak asıl sıçrama yalnızca altyapının değil veri iletiminin de sınırlarını zorlayan yeni teknolojilerle mümkün. Bu noktada karşımıza çıkan isim dünyada adından söz ettiren Türk bilim insanı Prof. Dr. Erdal Arıkan. Arıkan’ın 77 yıldır çözülemeyen bir iletişim sorununu ortadan kaldırması 5G teknolojisinin gelişmesini mümkün kıldı.
Veri devriminin mimarı: Polar kodlar
Telekomünikasyon dünyasında büyük bir dönüm noktası olan 5G, sadece hızlı internet anlamına gelmiyor. Aynı anda milyarlarca cihazın bağlantı kurabilmesi, otonom araçların hata payı olmadan iletişim kurabilmesi ve yapay zeka sistemlerinin saniyeler içinde devasa verileri işlemesi için bu teknoloji vazgeçilmez hale geldi.
Ancak 5G’nin hayata geçebilmesi iletişimdeki en temel problemlerden birinin çözümüne bağlıydı, veriyi sıfır hatayla ve en yüksek hızla aktarma sorunu. İşte bu sorunun çözümü 2008 yılında Prof. Dr. Erdal Arıkan’ın geliştirdiği “polar kodlar” ile mümkün oldu. Arıkan, bu başarısıyla sadece bir problemi çözmekle kalmadı aynı zamanda bilgi teorisinde çığır açtı.
77 yıllık soruya Türkçe cevap
Bilgi teorisinin kurucusu olarak bilinen Claude Shannon’ın 1948’de ortaya koyduğu teorik sınırlar yıllarca akademik çevrelerde çözülmeyi bekleyen bir bilmeceye dönüştü. Bu sınırları pratikte aşabilecek bir sistem geliştirmek mümkün müydü?
77 yıl boyunca bu soruya net bir yanıt verilemedi. Ta ki 2008 yılına kadar… Prof. Dr. Erdal Arıkan geliştirdiği polar kodlarla bu teorik sınırı pratikte aşan ilk kişi oldu. Bu başarı sadece akademik bir zafer değil aynı zamanda 5G başta olmak üzere modern iletişim sistemlerinin gelişimini mümkün kılan temel yapı taşı oldu.