Atelektazi, akciğerin bir bölümünün veya tamamının büzüşmesi sonucu hava ile dolamamasına verilen isimdir. Bu durum akciğer dokusunun normal şekilde genişleyememesi ve hava ile dolamaması anlamına gelir. Akciğerin etkilenen bölgesinde hava değişimi bozulur yani karbondioksit ve oksijen alışverişi aksar.
Atelektazinin etkileri genellikle solunum sisteminde ciddi aksamalara neden olur. Etkilenen akciğer bölgesinde hava boşalması ve büzüşme meydana gelir bu da hastada genellikle şiddetli bir ağrıya yol açar.
Ancak bazı durumlarda atelektazi başlangıçta belirgin bir semptom göstermez ve hastalar bu durumu fark etmeyebilir. Özellikle atelektazinin başlangıç aşamalarında belirtiler hafif olabilir ve zamanla şiddetlenir.
Akciğerlerdeki küçük hava kesecikleri olan alveoller atelektazi sırasında havanın boşalması ve büzülmesi nedeniyle etkilenir. Alveoller normal solunum fonksiyonları için gerekli olan gaz alışverişini gerçekleştiren yapılardır.
Bu hava keseciklerinin içindeki hava azaldığında veya tamamen boşaldığında akciğerin etkilenmiş bölgesinde oksijen ve karbondioksit alışverişi bozulur bu da solunum problemlerine yol açar.
Atelektazi Neden Olur?
Atelektazi, akciğerlerin bir kısmının veya tamamının büzüşmesi ve hava ile dolamaması sonucunda ortaya çıkan bir durumdur. Atelektazinin birkaç temel nedeni vardır ve bu nedenler akciğerlerin normal işlevlerini yerine getirememesine yol açar.
Ameliyatlar sırasında kullanılan bazı anestezik ilaçlar da tıkayıcı etki yapar. Ameliyat sonrası öksürme yeteneği azalmış olan hastalarda bu ilaçların etkisiyle akciğerlerde çökme meydana gelebilir. Özellikle şiddetli astım atağı geçiren kistik fibrozis hastası olan veya akciğer kapasitesi düşük çocuklar bu risk grubundadır.
Atelektazinin bir diğer nedeni hava yoluna kaçan cisimler veya besin parçalarıdır. Bu yabancı cisimler hava yollarını tıkayarak akciğerlerin bir kısmının hava almasını engeller, bu da çökme ve atelektaziye yol açar.
Hızla büyüyen akciğer tümörleri de önemli bir atelektazi nedenidir. Kanser nedeniyle kontrolsüz bir şekilde büyüyen tümörler akciğerlere giden hava akışını engeller ve bu da akciğerlerin tıkanmasına ve büzüşmesine neden olur.
Atelektazinin başlıca nedenleri şunlardır:
- Mukus birikimi: Sümük ve balgam gibi tıkanıcıların solunum yollarında birikmesi.
- Ameliyat sonrası etkiler: Anestezik ilaçların ve öksürememe durumunun etkisi.
- Yabancı cisimler: Hava yoluna kaçan cisimler ve besin parçaları.