Ülser, mide veya ince bağırsağın iç yüzeyinde oluşan genellikle ağrıya neden olan açık yaralarla karakterize bir durumdur. Bu yaralar mide zarında meydana gelen iltihaplanmalar sonucunda ortaya çıkar. Ülser, mide asidinin koruyucu mukoza tabakasını aşarak alttaki dokulara zarar vermesiyle oluşur.
Ülserin oluşumunda en yaygın iki neden, Helicobacter pylori (H. pylori) adı verilen bir bakteri ve steroid olmayan antiinflamatuar ilaçların (NSAID) uzun süreli kullanımıdır. H. pylori, mide zarına yerleşip iltihaba yol açarak bu hassas dokularda açık yaralar oluşturur. Öte yandan, NSAID’ler ise midenin koruyucu mukus üretimini azaltarak mide asidinin zararlı etkilerine karşı savunmasız hale gelmesine neden olur.
Ülserin vücuttaki asıl etki alanı genellikle onikiparmak bağırsağıdır. Mideyle ince bağırsağın birleştiği bu bölge, ülserlerin en sık görüldüğü yerdir. Bunun nedeni, bu bölgenin mide asidine maruz kalma olasılığının yüksek olması ve H. pylori bakterisinin burada rahatça yerleşebilmesidir. Ülserlerin mideden çok onikiparmak bağırsağında görülmesi, bu bağırsağın zar yapısının daha hassas ve ince olmasından kaynaklanır.
Ülser Neden Olur?
Ülser oluşumunda Helicobacter pylori başta olmak üzere birçok farklı etken rol oynar. Bu bakterinin mide zarına yerleşmesi ve burada iltihaplanmaya yol açması, ülserin en yaygın nedenlerinden biridir. Ancak ülserin oluşumunda genetik faktörler, yaşam tarzı ve beslenme alışkanlıkları da büyük önem taşır.
Genetik yatkınlık, mide asidinin aşırı üretimi gibi durumlar, kişileri ülser geliştirme riskine karşı daha hassas hale getirir. Bunun yanı sıra sağlıksız ve düzensiz beslenme alışkanlıkları da mide sağlığını olumsuz etkileyerek ülserin ortaya çıkmasına zemin hazırlar.
Ülserin başlıca nedenleri şu şekildedir:
Genetik faktörler: Ailede ülser öyküsü olan kişilerde risk artar.
Sağlıksız ve düzensiz beslenme: Dengeli ve yeterli beslenmeyen kişilerde ülser riski yüksektir.
Hızlı yemek yemek: Yemeği aceleyle tüketmek, mideye zarar verir.
Besinleri çiğnemeden tüketmek: Yiyeceklerin yeterince çiğnenmeden yutulması, mideye ekstra yük bindirir.
Uzun süre aç kalmak: Mide asidinin uzun süre boş mideye etkisi, ülser riskini artırır.
Sigara ve alkol tüketimi: Bu maddeler, mide zarını tahriş ederek ülser oluşumuna katkıda bulunur.
Kafein, yağlı ve baharatlı yiyecekler: Bu tür yiyecekler mide asidini artırarak ülser gelişimini tetikler.